Coraz większa świadomość ekologiczna, rosnące koszty wody oraz potrzeba oszczędzania zasobów naturalnych sprawiają, że właściciele domów i ogrodów coraz częściej poszukują rozwiązań umożliwiających gromadzenie deszczówki. Jest to nie tylko sposób na ograniczenie rachunków za wodę, ale również na bardziej zrównoważone zarządzanie wodą opadową na własnej posesji. Odpowiednio zaprojektowany i zainstalowany system gromadzenia deszczówki w ogrodzie pozwala efektywnie wykorzystywać wodę deszczową do podlewania roślin, napełniania oczek wodnych, a nawet – po odpowiednim uzdatnieniu – do celów gospodarczych w domu.
Dlaczego warto inwestować w system gromadzenia deszczówki
Woda deszczowa, jako darmowe źródło wody, od wieków była wykorzystywana przez człowieka do różnych celów. Współcześnie, w dobie postępujących zmian klimatycznych i coraz częstszych okresów suszy, system gromadzenia deszczówki nabiera nowego znaczenia. Jego zalety są wielowymiarowe i obejmują zarówno aspekty ekonomiczne, ekologiczne, jak i praktyczne.
Przede wszystkim, wykorzystanie deszczówki pozwala znacząco ograniczyć zużycie wody wodociągowej. W wielu gospodarstwach domowych nawet 40-50% wody zużywanej w ciągu roku przypada na podlewanie ogrodu, mycie samochodu czy napełnianie oczek wodnych — wszystkie te czynności z powodzeniem można wykonywać przy użyciu wody deszczowej. W skali roku może to oznaczać oszczędności sięgające setek, a w przypadku większych posesji nawet kilku tysięcy złotych.
Z punktu widzenia ekologii, gromadzenie deszczówki zmniejsza obciążenie lokalnych systemów kanalizacyjnych i ogranicza ryzyko podtopień spowodowanych intensywnymi opadami. Każda zatrzymana na posesji kropla deszczu to mniej wody odprowadzanej do kanalizacji burzowej, co przyczynia się do lepszej retencji wód opadowych w środowisku.
Nie można pominąć również aspektu praktycznego. Posiadanie własnego zasobu wody, niezależnego od sieci wodociągowej, zwiększa bezpieczeństwo wodne gospodarstwa domowego w sytuacjach kryzysowych, np. podczas awarii wodociągu lub czasowego ograniczenia dostaw wody.
Jak zaprojektować efektywny system zbierania deszczówki w ogrodzie
Projektowanie systemu gromadzenia deszczówki w ogrodzie wymaga uwzględnienia wielu czynników technicznych i środowiskowych. Kluczowe znaczenie ma tu odpowiednie oszacowanie zapotrzebowania na wodę oraz możliwości zbiorczych danej instalacji.
Podstawowe kroki przy projektowaniu obejmują:
-
Analizę powierzchni dachu lub innych powierzchni zbierających wodę. Im większa powierzchnia dachu, tym większa ilość deszczówki możliwa do zebrania. Warto uwzględnić kąt nachylenia dachu oraz materiały pokryciowe, które wpływają na czystość i ilość spływającej wody.
-
Wyliczenie średnich rocznych opadów w danej lokalizacji. Pomocne będą dane meteorologiczne dostępne w lokalnych stacjach pogodowych lub serwisach hydrologicznych.
-
Dobór odpowiedniego zbiornika. Zbiornik powinien mieć pojemność dostosowaną do oczekiwanego zużycia i wielkości opadów. Popularne są zbiorniki naziemne, podziemne oraz dekoracyjne zbiorniki ogrodowe.
-
Zaprojektowanie systemu filtracji. Aby gromadzona deszczówka nadawała się do wykorzystania, należy zastosować filtry wstępne na rynnach (np. siatki, koszyczki), a w bardziej zaawansowanych systemach również filtry osadnikowe i biologiczne.
-
Zabezpieczenie przed przepełnieniem i przelaniem zbiornika. Każdy zbiornik powinien mieć przelew awaryjny, który odprowadzi nadmiar wody w sposób bezpieczny dla posesji.
-
System dystrybucji wody. W zależności od potrzeb, może to być prosta pompa zanurzeniowa, system kropelkowy do nawadniania ogrodu, a nawet instalacja ciśnieniowa umożliwiająca podłączenie węży ogrodowych.
Profesjonalne przygotowanie projektu pozwala na stworzenie systemu optymalnego zarówno pod względem wydajności, jak i kosztów inwestycyjnych oraz eksploatacyjnych.
Materiały i narzędzia niezbędne do budowy systemu
Budowa systemu gromadzenia deszczówki w ogrodzie wymaga starannego doboru zarówno materiałów, jak i odpowiednich narzędzi. Odpowiednie przygotowanie na tym etapie znacząco wpływa na trwałość i funkcjonalność całego systemu.
Do podstawowych materiałów potrzebnych do realizacji przedsięwzięcia należą:
-
Zbiornik na deszczówkę: może być naziemny (plastikowy, betonowy, dekoracyjny), częściowo zagłębiony w ziemi lub całkowicie podziemny. Wybór zależy od dostępnej przestrzeni, estetyki oraz planowanego wolumenu magazynowanej wody.
-
System rynnowy: solidne i szczelne rynny oraz rury spustowe, wykonane najczęściej z PCV lub metalu, umożliwiają efektywne odprowadzanie wody z dachu do zbiornika.
-
Filtry wstępne: siatki na rynny, kosze filtracyjne w rurach spustowych oraz filtry osadnikowe eliminujące zanieczyszczenia organiczne i stałe.
-
Pokrywa zbiornika: zapobiega parowaniu, chroni wodę przed dostępem światła (ogranicza rozwój glonów) oraz zabezpiecza przed dostępem owadów i zwierząt.
-
System przelewowy: zabezpiecza zbiornik przed przelaniem, odprowadzając nadmiar wody do gruntu, drenażu lub kanalizacji deszczowej.
-
Pompa: zanurzeniowa lub powierzchniowa, wykorzystywana do rozprowadzania gromadzonej deszczówki do punktów poboru lub systemów nawadniających.
-
Instalacja rozprowadzająca: przewody elastyczne lub sztywne, systemy nawadniające kroplowe lub zraszacze ogrodowe.
-
Elementy montażowe: złączki, obejmy, zawory zwrotne, uszczelki i inne akcesoria hydrauliczne.
Do realizacji montażu konieczne będą także odpowiednie narzędzia, m.in.:
-
wiertarka i wiertła do wykonania otworów technologicznych w zbiorniku,
-
poziomica do prawidłowego ustawienia rur i zbiorników,
-
piła ręczna lub szlifierka do cięcia rur i elementów systemu,
-
klucze i śrubokręty do montażu obejm i złączek,
-
łopata oraz narzędzia ziemne, jeżeli przewidziane jest częściowe lub całkowite zakopanie zbiornika.
Staranny dobór materiałów i narzędzi gwarantuje trwałość instalacji, minimalizuje ryzyko przecieków, uszkodzeń oraz awarii w trakcie eksploatacji. Należy unikać oszczędności na jakości komponentów — system zbierania deszczówki to inwestycja na lata.
Montaż i konserwacja systemu zbierania deszczówki
Prawidłowy montaż jest kluczowym etapem warunkującym późniejszą efektywność i bezawaryjność całego układu. System gromadzenia deszczówki powinien być montowany zgodnie z poniższymi zasadami i kolejnością prac.
-
Ustawienie zbiornika na stabilnym, wypoziomowanym i utwardzonym podłożu (np. na płycie betonowej lub podsypce żwirowo-piaskowej).
-
Podłączenie rynien i rur spustowych do filtra wstępnego, który zatrzyma większe zanieczyszczenia organiczne oraz stałe.
-
Wykonanie otworów wlotowych i przelewowych w zbiorniku zgodnie z dokumentacją producenta. Wszystkie połączenia muszą być szczelne.
-
Montaż systemu przelewowego odprowadzającego nadmiar wody w bezpieczne miejsce (studnia chłonna, drenaż, rów melioracyjny).
-
Instalacja pompy oraz całej hydrauliki rozprowadzającej wodę do punktów nawadniania ogrodu.
-
Zabezpieczenie zbiornika pokrywą oraz siatkami ochronnymi zapobiegającymi dostawaniu się owadów, liści i innych zanieczyszczeń.
Po uruchomieniu systemu bardzo istotna jest jego regularna konserwacja. Zaleca się:
-
okresowe czyszczenie filtrów wstępnych (przynajmniej raz w miesiącu w sezonie opadowym),
-
kontrolę szczelności zbiornika i rur odprowadzających,
-
sprawdzanie działania zaworów, pompy oraz przewodów rozprowadzających wodę,
-
przegląd całego systemu przed i po sezonie zimowym, szczególnie gdy zbiornik jest częściowo zakopany i narażony na zamarzanie.
Systematyczna konserwacja nie tylko wydłuża żywotność instalacji, ale także zapewnia bezpieczeństwo sanitarne gromadzonej deszczówki, zwłaszcza jeżeli planowane jest jej szersze wykorzystanie.
